Columns & OpiniestukkenNieuws

“Het is achterhaald om onderwijs en arbeidsmarkt los van elkaar te zien”

Trouw publiceerde dinsdag 13 juni 2017 het opiniestuk “Het is achterhaald om onderwijs en arbeidsmarkt los van elkaar te zien” van Hans Biesheuvel. Het artikel gaat over de noodzaak van ondernemende vaardigheden op de veranderende arbeidsmarkt. Verschillende initiatieven spelen hier op in, maar samenhang en afstemming ontbreekt waardoor dit niet van de grond komt. Biesheuvel pleit voor een nationale strategie ondernemen en onderwijs om te zorgen dat iedereen in de toekomst werk heeft.

“Het is achterhaald om onderwijs en arbeidsmarkt los van elkaar te zien”

Zal de veranderende economie ons allemaal werkloos maken of juist nieuwe banen opleveren? Het antwoord hebben we volledig in eigen hand, maar met het huidige beleid vrees ik voor het ergste. Technologie en de arbeidsmarkt veranderen zo snel dat we anders naar werk en onderwijs moeten kijken. De tijd waarin we zomaar een studie konden doen om vervolgens een leven lang te werken bij hetzelfde grote bedrijf is voorbij. De werkgevers van de toekomst zijn snelgroeiende wendbare bedrijven, en die zoeken ondernemende medewerkers. Mensen moeten ondernemende vaardigheden aangeleerd krijgen zodat ze zelfredzaam en ‘self-employable’ blijven op de continue veranderende arbeidsmarkt, maar daar zijn we niet op ingesteld. Het is nu tijd voor een omslag, daarom pleit ik voor een nationale strategie onderwijs en ondernemen.

Zonder nationale coördinatie en afstemming zullen we de boot missen. Digitalisering, automatisering, individualisering en globalisering doen banen zoals we die nu kennen verdwijnen, maar brengen ook nieuwe kansen. Dit betekent dat werkenden over andere vaardigheden moeten beschikken. Ondernemende vaardigheden zoals netwerken, samenwerken, zelf kennis vergaren en ondernemerschap worden met de dag belangrijker. Toch is er geen consistent beleid om te zorgen dat mensen deze vaardigheden ontwikkelen. Allerlei initiatieven en projecten worden op verschillende plekken in het land opgestart, maar de samenhang en een strategie ontbreekt.

Onderwijs en arbeidsmarkt worden nog altijd los van elkaar gezien. Het schoolsysteem is er op ingericht dat mensen op jonge leeftijd leren, daarna op een bepaalde manier gaan werken en niet meer op een school of universiteit komen. Die gedachte is achterhaald. De technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat de kennis van leerlingen in sommige sectoren al achterhaald is zodra ze afstuderen. Zet dit in perspectief met werkenden die al 30 jaar dezelfde vaardigheden gebruiken in het bank- en verzekeringswezen en door automatisering plotseling hun werk verliezen. Zonder de juiste vaardigheden maakt deze groep geen enkele kans op een baan.

Het ontwikkelen van ondernemende vaardigheden moet voor iedereen een continu proces zijn, ongeacht het opleidingsniveau of de leeftijd. Er wordt momenteel veel gepraat over een leven lang leren, maar de permanente ontwikkeling van vaardigheden zit gewoon niet in ons systeem. Dat is een probleem dat zonder omslag niet zal veranderen. Aruba geeft hierin het goede voorbeeld, daar wordt ondernemerschapsonderwijs op verschillende opleidingsniveaus geïntroduceerd. Gekozen is voor een nationale strategie ondernemen en onderwijs en alle partijen zijn er gelukkig mee.

Dit is het moment om in Nederland een nationale strategie ondernemen en onderwijs vast te stellen en uit te voeren. De ministers van OCW en EZ slaan de handen ineen om onderwijs en bedrijfsleven samen te brengen. Het praten over en blinde vertrouwen op ons onderwijsstelsel heeft te lang geduurd. Ondernemend denken, self employment en zelfredzaamheid moeten veel meer in de genen van alle werkenden komen en verankerd worden in het curriculum.

De nieuwe realiteit is dat de arbeidsmarkt om voortdurend veranderende vaardigheden vraagt, het onderwijs moet hiermee in lijn gebracht worden. Aan de kant van het bedrijfsleven moet ook commitment komen om actief bij te dragen aan curricula. Door de deuren van het bedrijf open te zetten voor stages en meeloopdagen van leraren zullen onderwijs en bedrijfsleven beter op elkaar aansluiten. Het vervolgens delen van kennis en middelen zorgt voor innovatie. We hebben de mogelijkheid om te zorgen dat iedereen in de toekomst werk heeft, maar dan moeten we nu met een nationale strategie komen.

Hans Biesheuvel in Trouw over onderwijs en ondernemen