Expertvisie V – Mr. Theo Gommer – Geen dekkingsgraden maar buffers. Een verbetering of een ander generatie-conflict?

Geen dekkingsgraden maar buffers. Een verbetering of een ander generatie-conflict?
1 juni 2016

De SER heeft vrijdag 20 mei jl. een verkenning uitgebracht over ‘persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling’. Dit was, zo stelt zij, nog een onbekende variant, die derhalve onderzoek verdiende. Ik zal maar met de deur in huis vallen: dit gaat ‘m niet worden!

De SER heeft verkend – en stelt dan dus eigenlijk voor – om een deel van het persoonlijke pensioenvermogen in een buffer te stoppen in goede tijden, die vervolgens gebruikt kan worden in slecht tijden. Het grote probleem nu echter is dat we én geen buffers meer hebben en als we ze vormen, grote discussies gaan krijgen hoe te vormen en hoe aan te wenden. En of we nu generatieconflicten krijgen over de dekkingsgraad of over buffers, dat maakt niet veel uit. We krijgen ze!

Daarnaast is de verkenning ook helemaal gebaseerd op ‘pensioenfondsdenken’. Dat lijkt mij niet juist. Het nieuwe pensioenstelsel moet voor iedereen gelden, ook voor de ‘vrije markt’, en zelfs ook wellicht voor ZZP-ers.

Op de drie grote vragen heeft ze vervolgens geen antwoord. Hoe stappen we af van de huidige doorsneepremie, waarbij jongeren teveel premie betalen en ouderen te weinig. Grappig is dan dat op dezelfde dag een rapport van het CPB verscheen waaruit blijkt dat een stijgende premie nauwelijks meer of minder pensioen oplevert dan de doorsneepremie. Afschaffen dus die doorsneepremie. Verder zegt de SER niets over het overgangsregime van het huidige systeem naar het beoogde nieuwe. Ja, dat het lastig en complex is. Maar dat wisten we al. Ze denkt aan een opslag van 2% of een verhoging van de AOW. En wie betaalt dat denk ik dan? Precies, weer de jongeren. Die hebben al te veel betaald én moeten dat nog 2x doen. Dat lijkt me iets teveel van het goede voor de ‘vrijheid’ van een persoonlijk pensioenvermogen.

Tot slot zegt ze niets over de ‘marktwerking’. Laten we eerlijk zijn. De tijd van verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen is geweest. Nu de verplichtstelling ons veel goeds – lees veel pensioenvermogen – heeft gebracht, moet deze omgezet in een persoonlijke pensioenplicht. Ook voor ZZP-ers.

In plaats van ‘verkennen’ had de SER moeten beginnen bij het begin: wat voor soort pensioensysteem willen we, dat vanuit (fiscaal) juridisch uitgangspunt uitwerken en dan pas de actuariële en verzekeringstechnische invulling. Een nieuw systeem ‘bouw’ je niet op de ruïnes van het bestaande. Al met al dus een teleurstellende verkenning, geen advies, dat meer vragen oproept dan antwoorden geeft. Eigenlijk een advies-orgaan onwaardig.

Meer lezen over pensioen? Kijk dan eens op www.pensioenweblog.nl. Hebt u vragen en of suggesties, mailt u mij dan: theogommer@akkermans.nl.