Nieuws

Commissaris van de Koning René Paas: ‘Trage afhandeling aardbevingsschade vergelijkbaar met Toeslagenaffaire’

In de bonusaflevering van podcast De Groningen Tapes reageert de Groningse commissaris van de Koning René Paas op de penibele situatie van Groningse ondernemers in het aardbevingsgebied. Hij vergelijk de trage schade-afhandeling met de Toeslagenaffaire. “Waarbij mensen die evident de dupe zijn geworden nog allemaal door de wasstraat moeten uit angst voor onrechtmatige uitgaven. Er wordt gewacht in plaats van gehandeld, terwijl deze ondernemers gebaat zijn bij snelheid. Zij hebben er niet voor gekozen dat de aarde onder het huis of bedrijf begon te trillen”, zegt Paas.

Dit stelde Paas in gesprek met ONL-voorman Hans Biesheuvel. Hij spreekt over een ‘hardnekkige cultuur die moeilijk te doorbreken’ is. Paas begon in 2016 als commissaris van de Koning in Groningen. “Al die tijd is dit het meest dominante dossier geweest”, zegt Paas, die in dat jaar terugkeerde na een jaar of tien elders te hebben gewerkt. Het Groningen dat hij achterliet was anders dan hoe het was toen Paas terugkeerde. “Ik kwam terecht in het Groningen van ná de zware aardbeving van Huizinge. Dat gaf veel onrust en verdriet. Ondernemers kwamen in een bureaucratisch wespennest terecht waarin de ene onbegrijpelijk brief de andere opvolgt en je veel te lang niet weet waar je aan toe bent.”

‘Pinautomaat van Nederland’

Dat er een goudmijn onder de grond ligt in Groningen heeft de bewoners en ondernemers zelf niets opgeleverd, stelt Paas. “De staat heeft vierhonderd miljard euro aan aardgastbaten uit de grond gehaald, maar zij zitten wel met de shit.” Paas kreeg kippenvel van de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Binnenkort verschijnt het rapport. “Hoge ambtenaren zeiden ‘er was maar een ding dat telde: de staatskas’. Wij waren de pinautomaat van het land en zitten nu met de brokken.”

Te veel angst onrechtmatige uitgaven

De angst bij de overheid voor onrechtmatige uitgaven bij de schade-afhandeling werkt volgens Paas te vertragend. “Ik heb iets te vaak de afgelopen zeven jaar opgelucht een vergaderzaal verlaten met het idee dat we een goed resultaat hadden behaald, maar de praktijk was weerbarstiger. Aan de keukentafel werd daar niets van gemerkt. Je krijgt schade door gaswinning vergoed, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Dat suggereert een hele sterke positie, maar in de praktijk lopen bewoners en ondernemers te procederen tegen het Instituut Mijnbouwschade, omdat daar toch een andere wending kwam. Dan werd gezegd ‘ de schade kan ook door iets anders komen’.”

‘Mishandeling van honderdduizenden Groningers’

Er gebeurt nog lang niet genoeg, vindt de commissaris van de Koning. We wachten heel lang op de waardedalingsregeling voor ondernemingen. Voor huizen is die er al wel. Het jaartal 2023 hangt hier nog steeds aan, dus het zou kunnen dat ‘het wonder dit jaar gebeurt’. Ik vind het tranentrekkend dat je ondernemers bijna dwingt om naar de rechter te stappen waar de overheid gewoon het goede zou kunnen doen.” Staatssecretaris Hans Vijlbrief moet dit gewoon regelen, vindt Paas. “Het belangrijkste is dat mensen weer verder kunnen met hun leven. Verzekeraars hebben allang door dat het Interpolis-model het beste werkt. In principe is er vertrouwen in iedere schadeclaim en af te toe wordt er gecontroleerd. Mensen die de boel bij elkaar hebben gelogen zijn dan de sjaak. Ik mag toch hopen dat de overheid dat soort efficiency van commerciële partijen kan lenen.” Paas dringt aan op vertrouwen. “Ik hoop dat de parlementaire enquêtecommissie daar een punt van maakt in het eindrapport dat eind deze maand verschijnt. Mensen hebben nog steeds het nadeel van de twijfel. Uiteindelijk krijg je na veel gedoe een zak geld, maar ondertussen stijgen de bouwprijzen. Het uiteindelijke risico ligt bij de mensen zelf. Ik vind dat honderdduizenden mensen mishandeld worden door de staat omdat dit proces zolang duurt.” Hij wijst erop dat Groningers recht hebben op een veilige leefomgeving.

‘Geen fabels vertellen’

Paas snapt wel dat de versterking lang duurt. “Als het makkelijk was, dan was het allang gebeurd. Je moet mensen geen fabels vertellen. Dat is het uitstellen van de teleurstelling, Wees eerlijk en doe het zo snel mogelijk en reken bij de afhandeling niet tot twee cijfers achter de komma. Nederland heeft iets recht te zetten richting de inwoners van Groningen.” 

Beluister hier de hele podcast.