• Stemmen vanaf je 16e
Column van Dennis Wiersma – Schaduwminister van Onderwijs en Jongeren
Ook verschenen op de Telegraaf MijnBedrijf
vrijdag 6 juni 2014
Stemmen vanaf je 16e
Afgelopen dagen was ik te gast bij de grootste politieke partij van Estland, de Estse Hervormingspartij. Tevens de partij die de jongste minister-president van heel Europa levert, de 34-jarige Taavi Roivas. Dat is natuurlijk opvallend jong, maar niet gek als je beseft dat de democratie in Estland pakweg 20 jaar jong is. Wat kunnen we daar in Nederland van leren?
Grenzeloze spirit
De jonge voorvechters van toen zijn de ministers van nu. Mooi toch? Ook de gemiddelde leeftijd van de andere dertien ministers ligt met zo’n 40 jaar een stuk lager dan in andere Europese landen. Het geeft de Estse politiek merkbaar een soort onbevangen en grenzeloze spirit om voortdurend te verbeteren. En, het belangrijkste, om daarin ook zelf het goede voorbeeld te geven. Zo vertelde een van de ministers trots dat alle politici bij het uitbreken van de economische crisis tot en met de dag van vandaag structureel 20% aan salaris hebben ingeleverd. In Nederland ondenkbaar. Een eerste punt om van te leren denk ik.
Stemrecht van 18 naar 16 jaar
Het tweede leerpunt voor Nederland diende zich aan bij een bezoek aan de uiterst sobere kantine van het parlement. Een jonge Estse politicus vertelde dat er vandaag gesproken werd over het verlagen van het algemene kiesrecht van 18 naar 16 jaar. Hij achtte de kans erg waarschijnlijk dat het voorstel zou worden aangenomen. Toen ik hem vroeg naar de redenen kwam hij in uitstekend Engels met drie verschillende argumenten.
1. Een principieel argument. Als je jongeren vertrouwen geeft, krijg je als overheid ook vertrouwen terug. Hoe vroeger je betrokken wordt bij politiek, des te krachtig de rol van toekomstige generaties.
2. Een rationeel argument. Steeds meer jongeren beginnen bijvoorbeeld al op jonge leeftijd met een eigen onderneming of bijbaan. En zo niet, dan heb je alsnog op allerlei manieren al vanaf pakweg je 16e te maken met volwassen plichten als het betalen van belasting en het betalen van (een deel van) je opleiding betalen. Daar mag ook stemrecht tegenover staan.
3. Een pragmatisch argument. Door de vergrijzing ontstaat er een risico op generatieconflicten. Door de leeftijd voor het kiesrecht te verlagen breng je iets meer balans in de verhouding tussen jong en ouder.
Het moet beter
Hoewel ik gemengde gevoelens heb bij de argumenten vind ik het geen gek idee. Sterker nog, waarom zouden we het niet doen? Tja, het is misschien een druppel op een gloeiende plaat. Maar dan nog. In Nederland is driekwart van de kiezers boven de 35 jaar. Dat doet iets met de betrokkenheid van jongeren bij de politiek. Niet voor niets liet Motivaction al eens zien dat het aantal politiek geëngageerde jongeren daalt. Eigenlijk een schot in eigen voet. De spirit van jonge politici in Estland deed me beseffen dat we ook in Nederland moreel verplicht zijn om alles te doen wat helpt om de politiek en alles wat daar omheen beweegt ook van jonge mensen te laten zijn. En dat moet beter.
